De mythe van de emancipatie? Deel 5: Deeltijd werken
In het zesluik ‘De mythe van emancipatie’ neemt Martine Iedema ons mee op een reis door de geschiedenis van het moederschap. Zij stelde zich de volgende vraag: ‘Zijn de normen over moederschap cultuur- en tijdsbepaald?’ en ging op (literair) onderzoek uit. Zijn wij eigenlijk wel zo geëmancipeerd als we denken? En is er wel echt wat veranderd in onze rol in samenleving door de jaren heen?
Lees hier deel 1: Kwaliteiten van een goed meisje
Lees hier deel 2: Het moederschapsideaal
Lees hier deel 3: Werkende moeders
Lees hier deel 4: Harmonieuze ongelijkheid
Sociologe Justine Ruitenberg promoveerde op het onderwerp (Universiteit van Amsterdam) en kwam tot de conclusie dat deeltijd werken de norm is voor moeders en dat als een moeder daarvan afwijkt stuit op onbegrip en stille verwijten. Ook lijkt het dat iedereen daar tevreden mee is.
Tien procent van de moeders werkt fulltime. Niet werken is ook geen optie. Tien procent van de vrouwen stopt met werken als er een kind komt. In andere landen is parttime werken overigens niet altijd even gemakkelijk. In Frankrijk bijvoorbeeld is het haast ondenkbaar om deeltijd te werken, dat wordt daar over het algemeen als vreemd bestempeld.
En toch blijkt ook weer uit het onderzoek van Justine Ruitenberg, dat de eerder genoemde harmonieuze ongelijkheid zeker van toepassing is, want erg vrij is die keuze niet. Van alle kanten is er druk om deeltijd te gaan werken en weinig van kinderopvang gebruik te maken. Die druk komt van ouders, partners, vrienden en werkgevers. ‘Sociale normen zijn impliciet en liggen onder de oppervlakte. Je krijgt veel goedkeuring als je eraan voldoet, maar goedkeurende reacties blijven uit als je afwijkt van de norm.’ Dit is overigens nogal eens een onbewust proces. Uit onderzoek blijkt bovendien dat (heteroseksuele) partners vrijwel niet praten over de taakverdeling voordat en nadat er een kind komt (55 procent).
‘Mijn baas zei tegen mij dat zijn dochter in deeltijd werkt, omdat ze een goede moeder wil zijn.’ (Uit: Een goede moeder werkt vooral niet te veel – Marleen Luijt, 2014).
Justine Ruitenberg durft zelfs te stellen dat emancipatie uit is. Ook onderzoeker Wil Portegijs van het SCP constateert dat Nederlandse opvattingen over moederschap traditioneler zijn geworden sinds de negentiger jaren: ‘Inmiddels is de helft van de mannen ervan overtuigd dat de vrouw beter geschikt is om kinderen op te voeden, en dertig procent van de vrouwen.’
Hoe komt dit? Uit het onderzoek blijkt dat moeders dit beeld van moederschap voornamelijk van thuis hebben meegekregen. Andersom is het ook zo, als het thuis gestimuleerd werd om ‘op eigen benen’ te staan en vrouwen door partner en werkgever gesteund worden hierin, moeders vaker volgtijd werken.
The Author
